Ayon sa ulat na iniulat ng Ahensyang Pandaigdigang Balita ng Ahl al-Bayt (sumakanila nawa ang kapayapaan) -: Balitang ABNA :- Rafael Grossi, pinuno ng International Atomic Energy Agency (IAEA), ay nanawagan sa Iran na seryosong pagbutihin ang pakikipagtulungan sa mga nuclear inspectors upang maiwasan ang paglala ng tensyon sa pagitan ng Iran at Kanluran.
Panawagan para sa Kooperasyon
Sa panayam ng Financial Times noong Nobyembre 5, 2025, sinabi ni Rafael Grossi na ang Iran ay kailangang “seryosong pagbutihin” ang pakikipagtulungan sa mga inspektor ng UN upang maiwasan ang pagtaas ng tensyon sa rehiyon.
Pagkatapos ng 12-araw na digmaan sa Israel, nagsagawa ang IAEA ng labindalawang inspeksyon sa Iran, ngunit hindi pa rin pinapayagan ang access sa mga pangunahing pasilidad tulad ng Fordow, Natanz, at Isfahan, na tinarget ng mga airstrike ng U.S..
Binanggit ni Grossi na may kilusang naobserbahan malapit sa mga stockpile ng enriched uranium, ngunit hindi ito nangangahulugang aktibong pagpayaman ng uranium.
Kontrobersyal na Pahayag at Reaksyon
Bago pa man ang mga pag-atake ng Israel, inangkin ni Grossi na ang Iran ay may sapat na enriched uranium para sa 6 hanggang 7 nuclear bombs, bagay na itinuturing ng Iran bilang provokasyon.
Pagkakahanay sa Israel: Binatikos si Grossi sa Iran dahil sa umano’y pagbibigay ng “operational cues” sa U.S. at Israel sa pamamagitan ng pagbabanggit ng kompleksidad ng pasilidad sa Fordow.
Pahayag ng Iran: Ayon sa tagapagsalita ng Foreign Ministry ng Iran, si Grossi ay “alam ang mapayapang layunin ng nuclear program ng Iran” at hindi dapat maglabas ng hindi beripikadong opinyon.
Geopolitikal na Implikasyon
Ang isyu ay hindi lamang teknikal kundi may malalim na implikasyong pampulitika:
Pagtaas ng tensyon sa rehiyon: Ang kakulangan sa transparency ay maaaring magdulot ng karagdagang parusa mula sa Kanluran, at magpalala ng alitan sa pagitan ng Iran, Israel, at U.S.
Diplomatikong hamon: Ang IAEA ay nasa gitna ng pampulitikang presyon mula sa magkabilang panig—ang Iran na nais ng soberanya, at ang Kanluran na humihiling ng mas bukas na inspeksyon.
Buod: Isang Delikadong Balanseng Diplomatiko
Ang panawagan ni Rafael Grossi ay nagpapakita ng pagkabalisa ng internasyonal na komunidad sa nuclear program ng Iran. Sa kabila ng mga inspeksyon, ang kakulangan sa access sa mga kritikal na pasilidad ay nagpapalalim sa hinala at tensyon. Sa kabilang banda, itinuturing ng Iran ang mga pahayag ni Grossi bilang pampulitikang bias, na maaaring magdulot ng paglayo sa diplomasya.
Anon g akaya ang Panawagan ni Rafael Grossi — Pagpapabuti ng Kooperasyon ng Iran sa IAEA?
Pangunahing Pahayag: Sa panayam ng Financial Times, sinabi ni Rafael Grossi, Direktor-Heneral ng IAEA, na dapat seryosong pagbutihin ng Iran ang pakikipagtulungan sa mga inspektor ng ahensiya upang maiwasan ang paglala ng tensyon sa pagitan ng Iran at Kanluran.
Pagkatapos ng 12-araw na digmaan, isinagawa ang 12 inspeksyon ng IAEA sa Iran, ngunit hindi pa rin pinapayagan ang access sa mga pangunahing pasilidad tulad ng Fordow, Natanz, at Isfahan.
Binanggit ni Grossi ang pagkakaroon ng enriched uranium na maaaring sapat para sa 6–7 nuclear bombs, bagama’t walang ebidensiyang aktibong ginagawa ang mga ito.
Mga Kontrobersiyal na Pahayag at Reaksyon ng Iran
Pangunahing Isyu: Bago pa man ang mga pag-atake ng Israel, naglabas si Grossi ng pahayag na tila nagbibigay ng operasyonal na impormasyon sa mga kaaway ng Iran.
Pagkakahanay sa Israel: Binatikos si Grossi sa Iran dahil sa umano’y pagbibigay ng “operational cues” sa U.S. at Israel, lalo na sa pagbabanggit ng kompleksidad ng Fordow facility.
Reaksyon ng Iran: Ayon sa Foreign Ministry ng Iran, ang mga pahayag ni Grossi ay hindi batay sa beripikadong datos at maaaring magdulot ng pagkawala ng tiwala sa IAEA bilang neutral na ahensiya.
Geopolitikal na Konteksto
Pangunahing Puntos: Ang nuclear issue ng Iran ay bahagi ng mas malawak na tensyon sa Gitnang Silangan, kung saan ang mga inspeksyon ay may implikasyong pampulitika.
Pagtaas ng tensyon: Ang kakulangan sa transparency ay maaaring magdulot ng karagdagang parusa mula sa Kanluran, at magpalala ng alitan sa pagitan ng Iran, Israel, at U.S.
Diplomatikong hamon: Ang IAEA ay nasa gitna ng pampulitikang presyon mula sa magkabilang panig—ang Iran na nais ng soberanya, at ang Kanluran na humihiling ng mas bukas na inspeksyon.
Pagkakabuo ng bagong alyansa: Sa harap ng presyur mula sa Kanluran, mas lumalalim ang ugnayan ng Iran sa mga bansang tulad ng Russia, China, at Belarus, na maaaring magbigay ng alternatibong teknikal at diplomatikong suporta.
Legal at Teknikal na Usapin
Pangunahing Puntos: Ang access ng IAEA sa mga pasilidad ay nakabatay sa mga kasunduan tulad ng Safeguards Agreement at Additional Protocol, na pansamantalang sinuspinde ng Iran noong 2021.
Legal na limitasyon: Ayon sa Iran, ang access sa mga pasilidad ay dapat ibigay lamang kung may aktibong kasunduan, at hindi maaaring pilitin ng IAEA.
Teknikal na hamon: Ang Fordow ay isang underground facility na may kakayahang magpayaman ng uranium sa mataas na antas, kaya’t ito ang sentro ng pag-aalala ng Kanluran.
Pagkakaiba ng interpretasyon: Habang sinasabi ng IAEA na may karapatan silang magsagawa ng inspeksyon, iginiit ng Iran na ang mga hakbang ay dapat naaayon sa kanilang pambansang batas at kasunduan.
Buod: Isang Delikadong Diplomasya sa Gitna ng Teknolohiya at Pulitika
Ang panawagan ni Rafael Grossi ay nagpapakita ng pagkabalisa ng internasyonal na komunidad sa nuclear program ng Iran. Sa kabila ng mga inspeksyon, ang kakulangan sa access sa mga kritikal na pasilidad ay nagpapalalim sa hinala at tensyon. Sa kabilang banda, itinuturing ng Iran ang mga pahayag ni Grossi bilang pampulitikang bias, na maaaring magdulot ng paglayo sa diplomasya.
Ang hinaharap ng nuclear diplomacy sa Iran ay nakasalalay sa balanse ng transparency, soberanya, at tiwala — isang balanse na patuloy na sinusubok sa bawat pahayag, inspeksyon, at pag-atake.
Mga Sanggunian:
Al Arabiya – Grossi urges Iran to improve cooperation
Straits Times – IAEA on Iran inspections
IRNA – Iran denies nuclear weapon intent
Your Comment